TY - JOUR AU - Kurbonova, Gulbahor Aslamovna PY - 2023/03/05 Y2 - 2024/03/28 TI - Jigar sirrozining dolzarb muammolari JF - Science and Education JA - SciEdu VL - 4 IS - 2 SE - Natural Sciences DO - UR - https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/5036 SP - 308-317 AB - <p>Jigar inson tanasining eng muhim organlaridan biri bo’lib, qonni toksinlardan tozalashni ta’minlaydi. Bu organ ovqat hazm qilish tizimida, uglevodlar, lipidlar va oqsillar almashinuvida ham faol ishtirok etadi. Jigarning har qanday noto’g’ri ishlashi butun organizmga va bemorning hayot faoliyatiga salbiy ta’sir ko’rsatishi ajablanarli emas. Jigar sirrozi jiddiy kasallik bo’lib, buning natijasida jigar to’qimalari biriktiruvchi to’qima bilan almashinadi va organ o’z vazifasini bajarishni to’xtatadi. Jigar sirrozi surunkali progressivlanuvchi kasallik bo’lib, inson hayoti uchun xavfli oqibatlarga olib kelishi mumkin. Jigar sirrozi surunkali jigar kasalliklarining keng doiradagi yakuniy gistologik bosqichidir: gepatotsitlar va jigarda himoya mexanizmlarining shikastlanishi regeneratsiya va fibrozga olib keladi. 2020 yilda The Lancet Gastroenterology &amp; Hepatology jurnali 1990 yildan 2017 yilgacha 195 ta mamlakatda sirrozning epidemiologik ko’rsatkichlarini o’rganishga bag’ishlangan fundamental ishini nashr etdi. Shuningdek, u patologiyaning chastotasida aniq geografik tebranishlarni qayd etdi. Osiyo-Tinch okeani mintaqasi, Markaziy Lotin Amerikasi, Markaziy va Sharqiy Evropa aholisi orasida kompensatsiyalangan sirroz bilan kasallanish Shimoliy Amerika, Janubi-Sharqiy Osiyo va Avstraliyaga qaraganda 5-6 baravar yuqori ekanligi aniqlandi. Xuddi shu hududlarda dekompensatsiyalangan sirroz bilan kasallanish maksimal darajada bo’lgan. Aksariyat hududlarda erkaklarda kompensatsiyalangan va dekompensatsiyalangan sirroz bilan kasallanish ayollarnikiga qaraganda yuqori bo’lgan. Jigar sirrozi turli xil etiologiyali gepatitlarning uzoq muddatli faol kechisining natijasi hisoblanadi, shuning uchun turli mamlakatlarda jigar kasalliklarining chastotasi qiziqish uyg’otadi. Amerika Qo’shma Shtatlarida 2012 yildan 2016 yilgacha bo’lgan davrlarda surunkali jigar kasalligi bilan kasallangan 1,016,743 kishining kasalxonaga yotqizilishi tekshirilgan katta tadqiqot o’tkazildi. Bu davrda har 100 ming aholiga kasalxonaga yotqizish chastotasi 3056 dan 3757 nafarga, bemorlarni davolash uchun sarflangan moliyaviy xarajatlar 14,9 milliard AQSH dollaridan 18,8 milliardga oshgan.Bemorlarning oʻrtacha yoshi 2012-yilda 56,8 yosh, 2016-yilda 57,8 yoshni tashkil etgan. yillar.</p> ER -