https://openscience.uz/index.php/sciedu/issue/feedScience and Education2024-04-27T17:11:10+00:00Tusmatova N.opensciencellc@gmail.comOpen Journal Systems<p>The scientific journal “Science and Education” is an open-access journal and the main task of the journal is to highlight the achievements, problems, and prospects of science and education, in particular, the history and stages of development of science and education in Uzbekistan, development paths, scientists who have made a great contribution to science and education in Central Asia, as well as in world science and education. Also the goal of the scientific journal “Science and Education” is to inform the scientific community about the problems of improving research and innovation in this area, to further increase the interest of the younger generation in science and education, and to express the scientific views of experts and scientists.</p>https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6915Bioethics as a new direction in the moral and ethical discourse of modern society2024-04-26T16:32:44+00:00Aziza Nugmanovna Makhmudovarashidsan@yahoo.com<p>In today’s article, we live in a time in which time and space are moved towards upgrade, human space is getting into the ground of development and scientific innovations, and we are living in an era. it has been explained that since thousands of years, the human being has always strived for the highest, strived for it, and worked tirelessly to create comfort and prosperity for himself.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6916Жизненный и творческий путь композитора Рейнгольда Морицевича Глиэра2024-04-26T16:34:41+00:00Бахрон Гиёзович Кодировrashidsan@yahoo.com<p>В статье раскрывается деятельность и жизненный путь Рейнхольда Эрнеста, ныне Морицевича Глиэра. Где он научился играть на скрепке, школа музыки в Киеве, где он получил свои первые знание по скрипке. В 1894 году Глиэр поступил в Московскую консерваторию, где учился у Сергея Танеева (контрапункт), Михаила Ипполитова-Иванова (композиция), Яна Гржимали. Окончил его в 1900 году, сочинив одноактную оперу <em>«Земля и небо</em> » (по мотивам лорда Байрона) и получив золотую медаль по композиции, получив золотую медаль по композиции. В конце 1930-х годов он работал в Узбекистане «помощником по музыкальному развитию». Глиэр был председателем оргкомитета Союза советских композиторов.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6917O‘qituvchining muomala madaniyati2024-04-26T16:37:24+00:00Maxliyoxon Madaminjonovna Mirzakarimovamaxliyo82uz@gmail.comMoxinur Diyorbek qizi Uzoqjonovamoxinur25102004@gmail.com<p>Ushbu maqolada o‘qituvchining pedagogik jarayon qatnashchilari bilan muomalasi o‘zaro bir-biriga bo‘lgan shaxsiy munosabatlari, ustoz - shogird, nutq jarayoni, o‘qituvchi tarbiyasi, amaliy pedagogika haqida so‘z yuritiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6918O‘rta ta’lim maktablarda fizika masalalarning yechilish usullari2024-04-26T16:40:19+00:00Nuriddin Pardaqulovich Toshmurodovnuriddintoshmurodov94@mail.ruRahimali Yazdonaliyevich Ganiyevrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu mаqоlаdа umumiy о‘rtа tа’lim mаktаbilаridа fizikа fаnigа оid eksperimentаl, grаfik vа ijоdiy mаsаlаlаr yechish usullаri keltirilgаn. Bu usullаr оrqаli о‘quvchilаr fizikа fаnini о‘zlаshtirish vа аmаliyоtdа qо‘llаy оlishi uchun metоdik kо‘rsаtmаlаr berilgаn.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6919Теоретические базы знаний спортивного комплекса по направлении легкой атлетики2024-04-26T16:42:27+00:00Махмуд Мухамедович Тураевrashidsan@yahoo.com<p>В статье раскрывается наука об основных закономерностях спортивной деятельности и путях повышения ее эффективности. Теория спорта направлена на познание, описание, объяснение и предсказание объективных закономерностей спорта как социального и педагогического явления. Система соревнований - унификация состава действий, способов выполнения и оценки упражнений. Регламентация поведения спортсменов и судий. Правила проведений соревнований, календарь соревнований (командный, индивидуальный). Система соревнований является важнейшим универсальным механизмом управления совершенствованием мастерства спортсменов. Теория спорта как наука об основных закономерностях спортивной деятельности и путях повышения ее эффективности.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6920Форма духовного освоения действительности - стихийно-эмпирическое познание педагога2024-04-26T16:46:03+00:00Маржона Ғайрат қизи Муродиллаеваrashidsan@yahoo.com<p>Все знают о существовании логики формальной и логики диалектической. Не успев дать систематическое изложение своего учения о педагогической логике, Макаренко, однако, разработал определенную систему положений, принципов и правил педагогической логики, что позволяет уяснить ее смысл и значение для педагогической теории и практики. Нередко в педагогике эти два вида познания - научное и стихийно-эмпирическое (обыденное) не различают достаточно четко, считают, что педагог-практик, не ставя перед собой специальных научных целей и не используя средств научного познания, может находиться в положении исследователя.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6921The Impacts of Authentic Assessment on Students Skills in Classrooms: A Qualitative Study2024-04-26T16:47:44+00:00Sayed Abas Hashamihashimi.0080@gmail.comNisar Ahmad Aryaarya.nisar@gmail.comRahmatullah KatawazaiRahmat.katawazai@yahoo.comSaifurrahman RahmaniSaif.paktiawal2@gmail.comMohammad Sharif HasanzoySharif-h903@yahoo.comAbdul Rahim Rahimiab.rahimi786@gmail.comFazal Rahman Alizaif.muhazab@gmail.com<p>This paper qualitatively studies the effectiveness of authentic assessment in classrooms that covers the years (2016 to 2019). Research articles were selected through different databases from Science Direct, Google Scholar, and Academia.edu. Findings of the study reveal that studies on authentic assessment in the different types of classrooms shows positive effects on students’ skills. It was also found that using such kind of assessment types are not only useful but recommended to language teachers to use them in different types of classrooms. The study also revealed that the dominant research design used in these studies were qualitative and quantitative in secondary and tertiary levels of different contexts. The aims of this systematic study is that can be excerpted from the relative articles as presented in table 1 are to describe the dominant kind of authentic assessment used by the teachers in different classes and to know about the effect and implementation of authentic assessment types in the higher education institutions. The review also suggests that using authentic assessment remains a potential type of assessment that can improve student’s different skills and capabilities in different contexts.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6922Restructuring teaching and learning of biology for academic excellence in a conventional classroom using integrated innovative formative assessment techniques2024-04-26T16:52:23+00:00Izunna S. Nwubais.nwuba@unizik.edu.ngJessica U. Opararashidsan@yahoo.comIfesinachukwu I. Okanirashidsan@yahoo.comSussan O. Egwurashidsan@yahoo.comFadekemi O. Awosikarashidsan@yahoo.comNwanneka O. Christian-Ikerashidsan@yahoo.com<p>The study examined the effect of integrated Innovative Formative Assessment techniques (IIFAT) on students’ academic achievement in biology. Two research questions and three null hypotheses, tested at 0.05 alpha levels, guided the study. A non-randomized control group design was adopted. 48 (17 males and 31 females) SS1 students obtained using multi-stage sampling procedure from the 5572 secondary school year one (SS1) biology students in Awka Education Zone, Anambra State, comprised the sample size. A Biology Achievement Test (BAT), developed using a well-constructed test blue print, with a reliability coefficient of 0.85 established using Kuder-Richardson 20 (KR-20) was used for data collection. Mean and standard deviation were employed to answer the research questions, and Analysis of covariance (ANCOVA) to test the null hypotheses at 0.05 level of significance. The findings of the study revealed that integrating innovative formative assessment techniques in the conventional lecture method significantly improved secondary school students’ academic achievement in biology more than the Demonstration method. On gender, the study revealed that although female students achieved higher than their male counterparts, the difference is not statistically significant. Based on the findings, the study recommended among other things that biology teachers should be trained on the integration of innovative formative assessment techniques into the conventional classroom during the teaching of biology for improved academic achievement.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6923Эмоциональный тон ощущений и осмысления эмоциональных чувств с помощью инструментов науки2024-04-27T13:36:15+00:00Мадина Комилжон кизы Холиковаrashidsan@yahoo.com<p>В статье раскрывается эмоция, то есть отражение мозгом человека какой-либо актуальной потребности (её качества и величины) и вероятности (возможности) её удовлетворения, которую мозг оценивает на основе генетического и ранее приобретённого индивидуального опыта. эмоциях по традиции называют многообещающим словом «теория», по существу представляет собой скорее отдельные фрагменты, лишь в совокупности приближающиеся к идеально исчерпывающей. Эмоциональные реакции могут возникать как непроизвольно, так и произвольно. Непроизвольное возникновение их может быть безусловно рефлекторным (например, эмоция испуга или эмоциональный тон ощущений) и условно - рефлекторным.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6924Ijtomoiy pedagogikada meyordan cheklangan o‘smirlar bilan olib boriladigan ish shakillari, metodlari va vositalari2024-04-27T13:39:30+00:00Omina Abdug‘aniyevarashidsan@yahoo.comZamira Abdumutalovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada bugungi kunda dolzarb mavzulardan biri bo’lgan me’yordan cheklangan o‘smirlar bilan olib boriladigan ish shakllari va medotlar to’g’risida so’z yuritiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6925Jamoa shartnomalarida ijtimoiy sheriklik taraflari o‘zaro hamkorligining namoyon bo‘lishi2024-04-27T13:41:51+00:00Jasur To‘lqin o‘g‘li Abdug‘afforovabdugaffarovjasur01@gmail.com<p>O‘zbekistondagi davlat idoralari va boshqa tashkilotlarda ijtimoiy sherikchilik natijasida yaratilgan jamoa shartnomalarining Mehnat Kodeksi normalari bilan uyg‘unligi, jamoa shartnomalarini yaratish jarayonida ijtimoiy sheriklik organlaridagi taraflarning o‘zaro hamkorligi, xodimlar va ish beruvchilar manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha o‘ziga xos bo‘lgan tizimni tashkil etish hamda ushbu tizimni tashkil etishda duch kelinayotgan ba’zi bir muammoli vaziyatlarning paydo bo‘layotgani ham hech kimga sir emas. Jamoa shartnomalarida ijtimoiy sheriklik prinsiplarining aks etishi va ijtimoiy sheriklik organlari faoliyatining amaldagi holati ifodalanadi. Mehnat Kodeksini ijtimoiy sheriklik tushunchasi asosida o‘rganish va tasniflash davomida quyidagi to‘rtta alohida yo‘nalish bo‘yicha jamoa shartnomalariga taalluqli moddalar tahlil qilindi. Jamoa shartnomalari va boshqa lokal normativ hujjatlarda ijtimoiy sherikchilik tushunchasining amaldagi ifodasi va uning mehnat sohasida aks etishi namoyon bo’ladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6926O‘zbekistonda oilaviy bolalar uyining tashkil etilishi2024-04-27T13:44:55+00:00Shohida Abdullayevarashidsan@yahoo.comSojida Vahobovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada O’zbekistonda oilaviy bolalar uyini tashkil etish va uni tartibga soluvchi qonun hujjatlari haqida so’z yuritiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6927Mehribonlik uyi tarbiyalanuvchilari bilan olib boriladigan ijtimoiy-pedagog faoliyatida shaxsga yo’naltirilgan ta’lim texnologiyalardan foydalanish2024-04-27T13:53:01+00:00Hilola Abduvahidovarashidsan@yahoo.comMaftuna Egamberdiyevarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>O’zbekistondagi zamonaviy utimoiy vaziyat sharoitida so’nggi yillarda eng qiyin hodisa ijtimoiy etimlikning sezilarli darajada ko’payishi boldi, Yetimlik ijtimoiy hodisa sifatida insoniyat jamiyati davrida mavjud bo’lgan ya sivilizatsiyaning ajralmas elementi hisoblanadi. Har doim urushlar, epidemiyalar va tabiiy ofatlar ota-onalaming o’limiga olib keldi, buning natijasida bolalar etim qoldi. Zamonaviy jamiyatda oila shaxsning asosiy shakllanishi va uning ijtimoiylashuvi bolgan tizim sifatida qaraladı, oila axloqiy va ma’naviy qadriyatlami avlodlar o’rtasida saqlash va uzatishda vositachidir. Oilarning tarbiyaviy funktsiyasi bolaning axloqiy va qadriyatlar tizimini rivojlantirishni o’z ichiga oladi, bu o’zi va boshqalar bilan, yaqinlan bilan hamjihatlikda yashaydigan, keksa avlodni hurmat qiladigan, halol samimiy va mehribon shaxsni shakllantinshga yordam beradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6928O‘zbekiston hamda chet elda vasiylik va homiylik2024-04-27T13:55:57+00:00Azizabonu Dilshod qizi Abduxashimovarashidsan@yahoo.comSaodat Muxtor qizi Komilovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada bugungi kunda dolzarb mavzulardan biri bo’lgan qarovsiz qolgan bollararga vasiylik qilish va qaramog‘iga olish uning shartlari va huquqiy hujjatlari to‘g‘risida so‘z yuritiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6929O‘zbekistonda alohida yordamga muhtoj bolalarga ijtimoiy pedagogik yordam tashkil etish2024-04-27T14:28:16+00:00Osiyo Aminovarashidsan@yahoo.comNilufar Akbarjonovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada bugungi kunda dolzarb mavzulardan biri bo’lgan alohida yordamga muhtoj bolalarga ijtimoiy pedagogik ta’lim berishda yangicha yondashuv bo’lgan inklyuziv ta’lim to’g’risida so’z yuritiladi. Ma’lumki, alohida yordamga muhtoj bolalar rivojlanishida pedagogik va psixologik jihatdan turli bosqilarida o‘zgalarning ko‘magiga muhtojlik sezadi. Bog’cha va maktab muhitida ularga ko‘maklashish har-xil hayotiy vaziyatlarda imkon qadar mustaqil qaror qabul qilishi va ma’lum hatti-harakatlarni ongli ravishda amalga oshirishini rag‘batlantirish (motivatsiyalash) hamda jamoaga moslashishini yengillashtirish ko’nikmalarini shakllantiradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6930Alohida yordamga muhtoj bolalarga ijtimoiy pedagogik yordam tashkil etishning shaklari2024-04-27T14:31:06+00:00Azamat Abdullayevrashidsan@yahoo.comSherzod Gulmamadovrashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada dolzarb mavzulardan biri bo’lgan alohida yordamga muhtoj bolalarga ijtimoiy pedagogik ta’lim berishda yangicha yondashuv bo’lgan inklyuziv ta’lim to’g’risida so’z yuritiladi. Ma’lumki, alohida yordamga muhtoj bolalar rivojlanishida pedagogik va psixologik jihatdan turli bosqilarida o‘zgalarning ko‘magiga muhtojlik sezadi. Bog’cha va maktab muhitida ularga ko‘maklashish har-xil hayotiy vaziyatlarda imkon qadar mustaqil qaror qabul qilishi va ma’lum hatti-harakatlarni ongli ravishda amalga oshirishini rag‘batlantirish (motivatsiyalash) hamda jamoaga moslashishini yengillashtirish ko’nikmalarini shakllantiradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6931Maktab va maktabgacha yoshdagi bolalar bilan tashkil etiladigan ijtimoiy pedagogik muammolar2024-04-27T14:33:25+00:00Azizbek Sobirovrashidsan@yahoo.comAzizbek Yo’ldashaliyevrashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada ijtimoiy pedagogik texnalogiyalar va uning turlari va mazmuni haqida fikrlar keltirilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6932Mehribonlik uylaridagi ijtimoiy pedagogik faolyat2024-04-27T14:35:48+00:00Madina Muminovarashidsan@yahoo.comMushtariybonu Rahmonovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada bola mehribonlik uyidagi olib boriladigan ijtimoiy pedagogik faoliyat haqida.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6933Ijtimoiy pedagogikada meyordan og‘ishgan bolalarni diagnostika va profilaktikasi2024-04-27T14:39:02+00:00Nigora Ne’matullayevarashidsan@yahoo.comRuxsora Ibragimovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada me’yordan og’ishgan o‘smirlar bilan olib boriladigan diagnostik va profilaktik ish shakllari va medotlar to’g’risida so’z yuritiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6934O’zbekistonda oilaviy bolalar uyining tashkil etilishi2024-04-27T14:42:59+00:00Madinabonu Sabirovarashidsan@yahoo.comMaftuna Nig’matullayevarashidsan@yahoo.comSabrina Ro’ziyevarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada O’zbekistonda oilaviy bolalar uyining tashkil etilishi haqida fikrlar keltirilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6935Ijtimoy pedagogik faoliyatda texnologiyalar2024-04-27T14:46:17+00:00Barchinoy Usmonaliyevarashidsan@yahoo.comNamuna Xoliqnazarovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada ijtimoiy pedagogik metodologiya tushunchasi ijtimoiy pedagogik faoliyatning shakllari, usullari, vositalari va mazmunini nazorat qilishni o’z ichiga oladi. Turli usullarning birlashuvi ijtimoiy pedagogik texnologiyaning mohiyatini tashkil etadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6936Methodology of development of physical qualities in highly skilled judokers2024-04-27T14:48:40+00:00Jurabek Khajibayevjurabekkhojibayev@gmail.com<p>This in the article qualified of judokas physical readiness improvement methodology and his efficiency experimental justification according to conclusions given is the results and belongs to practical recommendations illuminated.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6937Қўқон хонлигида мамлакат бошқарув тизимининг маҳаллий бўғинлари ва уларнинг ўзига хос жиҳатлари2024-04-27T14:50:50+00:00Миржалол Ҳайрулло ўғли Рустамалиевmirjalolrustamaliyev@gmail.com<p>Ўзбек халқи давлатчилиги тарихи Ўрта Осиё ҳудудида турли даврларда мавжуд бўлган давлатлар ўзининг ички ва ташқи сиёсатини мураккаб бошқарув тизимига асосланиб амалга оширганлигини кўрсатади. Бу жараёнда марказий бошқарув тизими билан бир қаторда маҳаллий бошқарув тизими ҳам муҳим роль ўйнаган.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6938Ijtimoiylashuv - ijtimoiy pedagogik hodisa sifatida2024-04-27T14:53:02+00:00Xadicha Voxidovarashidsan@yahoo.comXolida Qilichevarashidsan@yahoo.comSulaymon Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ijtimoiylashuvning maqsadi insonlarni ijtimoiy muhitga moslashish, ularga ijtimoiy qoidalar va normativlarni o’rgatish, o’zaro munosabatlarni rivojlantirish va ijtimoiy o’zgarishlarga o’rgatish hisoblanadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6939Umum o‘rta ta’lim maktablari o‘quvchi qizlarining ijtimoiy faolligini oshirish usullari va metodlari2024-04-27T14:55:10+00:00Dilnoza Тurg‘unboyevarashidsan@yahoo.comLatifa Bahromovarashidsan@yahoo.comSulaymon Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Maqolamizning asosiy mazmuni shundan iboratki, Umumiy O‘rta ta’lim maktablari o‘quvchi qizlarining ijtimoiy faolligini ta’minlash, to‘g‘ri yo‘nalish berish, o‘zini o‘zi o‘qishga safarbar qilish, darslardan keyingi bo‘sh vaqtlaridan unumli foydalantirish, biron natijaga erishish, jamiyatda o‘z o‘rnini topgan shaxs sifatida shakllantirish, keyingi hayotga qadam qo‘ydirish.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6940Umumta’lim maktablari o‘quvchilarining kasbga yo‘naltirish2024-04-27T14:58:31+00:00Munisa Abdurasulovarashidsan@yahoo.comMubina Anvarovarashidsan@yahoo.comNozima Sharofiddinovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqola O‘zbekistoning maktablari va o‘qitish jarayoni haqida kiritilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6941Huquqiy tizim tushunchasi va uni shakllantirish asoslari, romano-german hamda anglo-sakson huquqiy tizimlaridagi farqlar2024-04-27T15:01:46+00:00Xurshidbek Baxrom o‘g‘li Abduazimovxurshidbekabduazimov@gmail.com<p>Mazkur maqolada huquqiy tizim tushunchasi va uni shakllantirish asoslari haqida so‘z yuritilgan. Bundan tashqari ramano-german va anglo-sakson huquqiy tizimlaridagi farqlar haqida o‘rganilgan. Huquq oilalarining o‘ziga hos jihatlari, afzalliklari va kamchiliklari bayon etilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6942Zamonaviy kasblarga qiziqishni orttirishning yangi usul va metodlari2024-04-27T15:21:49+00:00Gulnoza Sultanbayevna Xudayberganovarashidsan@yahoo.comGulyor Axmedovna Xodjayevarashidsan@yahoo.comMadina Abdurasulovna Madaminovarashidsan@yahoo.comShoira Davlatmuratovna Karimovarashidsan@yahoo.comZuhra Yo’ldosh qizi Matyoqubovarashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada zamonaviy kasblarga qiziqishni oshirishga qaratilgan innovatsion usullar va usullar muhokama qilinadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6943Ijtimoiy pedagogikada me’yordan og’ishish2024-04-27T15:25:30+00:00Gulnur Navruzbek qizi Trakbayevarashidsan@yahoo.comSevinch Odilbek qizi Safarboyevarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada ijtimoiy pedagogikada bolalardagi me’yordan og’ish turlarini haqida batafsil yoritib berilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6944Tadbirkor rahbarlar faoliyatini yoritishda iqtisodiy psixologiyaning ahamiyati2024-04-27T15:27:55+00:00A.R. Sobirovarashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada tadbirkorlik faoliyatini samaradorligini ta’minlovchi ichki psixologik omillarning konkret ijtimoiy-psixologik shart-sharoitlarga hamda shaxsdagi ustivor motivatsiya, ustanovkalarga bog‘likligini ilmiy metodlar yordamida o‘rganish, shu asosda bugungi yoshlardagi tadbirkorlik motivatsiyasining real psixologik mexanizmlarini o‘rganishda iqtisodiy psixologiyaning o‘rni haqida so‘z yuritiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6945Tayyorlov guruhlari mashg’ulotlari va 1-sinf darsliklarining o’zaro bog’liqlikda tashkil etish2024-04-27T15:29:37+00:00Asliddin Erkinovich Nuriddinovrashidsan@yahoo.comShahlo Ibragim qizi Quldoshevarashidsan@yahoo.comMoxichehra Raxmatillayeva Baxrillayevarashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqola keyingi yillarda maktabgacha ta’lim tizimida bolalarni umumta’lim maktabiga tayyorlash va ularni maktab sharoitiga mos ravishda qiyinchiliksiz o’qitish jarayoniga bag’ishlangan. Unda maktabgacha ta’limni tashkil etish va tayyorgarlik guruhlari o’quvchilarining ta’lim faoliyati o’rtasidagi bog’liqlikdagi yangiliklar o’rganiladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6946O‘quvchi yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini shakllantirish - ijtimoiy pedagogik muammo sifatida2024-04-27T15:31:56+00:00Jamila Yusupjonovarashidsan@yahoo.comMaftuna Mo‘minovarashidsan@yahoo.comS. Xaydarovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada bugungi kunda dolzarb mavzulardan biri bo’lgan oʻquvchi yoshlarini sportga qiziqtirish masalalari, shuningdek bugungi kundagi oʻquvchilarining jismoniy faolligi va rivojlanishi pastligi ijtimoiy pedagogik muammo sifatida oʻrganilgan va tahlil qilingan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6947Bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining pedagogik qobiliyatlarini takomillashtirish va ularni faoliyat jarayonlarida rivojlanishini ta’minlashning akmeologik omillar2024-04-27T15:34:12+00:00Zarnigor Zoxidjon kizi Jurabayevarashidsan@yahoo.com<p>Quyudagi keltirib o‘tilgan tadqiqot natijalariga ko‘ra bugungi kun boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining yoshi va pedagogik qobiliyatlarning rivojlantirish darajasi o‘rtasida sezilarli to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqlik jarayonlarinini o‘rganish natijasida ayrim kamchililar aniqlanmoqda. Bu esa boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining pedagogik qobiliyatlarini rivojlantirish darajasi va ularning asosiy ta’limi o‘rtasida bog‘liqlikni to‘g‘ridan to‘g‘ri amalga oshirish va kutilgan natijalarni kafolatlashga yordam beradi. Oliy ma’lumotli bilimga ega bo‘lish va bu kabi ko‘nikmalarni egalash bo‘lajak pedagoglarda kasbiy layoqatga ham bevosita ta’sir ko‘rsatadi, bu orqali o‘qituvchilik qobiliyatini rivojlantirishga ijobiy ta’sir ko‘rsatishini statistik jihatdan ko‘rishimiz mumin.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6948O‘qituvchilarning pedagogik mahorat tajribasida ta’lim metodlarining samaradorligini oshirish yo‘llari2024-04-27T15:36:07+00:00Zeboxon Shuhrat qizi Jaloldinovarashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada ta’lim metodlari, jumladan, metod atamasi haqida so‘z yuritilgan va bir qator o‘quv-metodik usullar, o‘quv-metodik usullar, interaktiv usullar, interaktiv ta’lim, o‘qitish usullari, og‘zaki usullar, o‘qitish usullari, amaliy metodlar ro‘yxati keltirilgan. Sharqshunoslarning o‘qitish metodlari bu o‘z navbatida talabalar o‘zlashtirish samaradorligini oshirishini ta’kidlab o‘tdi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6949Turli maqsadlarga javob beruvchi testlar orqali talabaning bilim, malaka va ko’nikmalarini nazorat qilish2024-04-27T16:36:59+00:00Muhayyoxon Abduvohid qizi Abdullayevaabdullayevamuhayyo9598@gmail.com<p>Ushbu maqolada talabalarning bilim, malaka va ko’nikmalarini nazorat qilish uchun turli testlardan foydalanish yoritilgan. Standart va nostandart testlar hamda ularning turlari haqida ma’lumot berilgan. Shuningdek, bu test topshiriqlariga qo’yiladigan asosiy talablar keltirilgan. Nostandart testlardan namunalar keltirish orqali ularning farqi va qo’llashda samaradorligi ko’rsatilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6950Mulohazalar hisobida isbotlanuvchi formulalar: nazariya, amaliyot va tahlil2024-04-27T16:39:05+00:00Charos Ilhomjon qizi Jumayevacharosjumayeva2801@gmail.com<p>Bugungi kunda ta’lim tizimida kompyuter texnologiyalari va zamonaviy pedagogik usul va metodlardan dars davomida samarali foydalanib, o‘tilayotgan mavzuni yaxshi o’zlashtirish alohida ahamiyat kasb etadi. Ushbu maqolada diskret matematika va matematik mantiq fanining muhim mavzularidan biri hisoblanuvchi “Mulohazalar hisobining isbotlanuvchi formulalar” mavzusini talabalarga mazmunli tushuntirishda samarali yondashuvlar va amaliy mashg’ulot darslarida foydalanish mumkin bo’lgan interfaol metodlar, ularning afzalligi va kamchiligi haqida fikr yuritilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6951Yig‘indi va ayirmaning kvadrati, kvadratlar ayirmasiga doir misollar yechishda interfaol metodlardan foydalanish2024-04-27T16:40:40+00:00Mubina Shodmonovna Sharipovam.sh.sharipova@buxdu.uz<p>Ushbu maqolada pedagogik jarayonlarni tashkil etishda, xususan, o‘quvchilarga “Yig‘indi va ayirmaning kvadrati, Kvadratlar ayirmasiga doir misollar yechish” mavzusini o‘rgatish davomida interfaol usullarni qo‘llash orqali ularning qiziqishlarini oshirish ko‘zda tutilgan. “Charxpalak”, “Mosini top”, “Zanjir” kabi o‘yinlarining mavzuga tatbiqlari keltirilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6952Бошланғич таълимнинг математика дарсларида талабаларнинг мустақил ишларини ташкил этишнинг ўзига хос хусусиятлари2024-04-27T16:42:18+00:00Тулкинали Усмонович Абдуллаевrashidsan@yahoo.com<p>Ҳозирги кунда Математика фанини ўқитишда асосий фаннинг 60 фоизини мустақил таълимини ташкил этади. Бу эса яънада мустақил таълимга бўлган эътиборни оширмоқда. Асосий эътибор мустақил таълимга қаратилган.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6882Cнижение риска воспаления, связанного с сердечно-сосудистыми заболеваниями, путем лечения агрессивного пародонтита2024-04-24T15:50:00+00:00Ортик Саттор угли Нурматовrashidsan@yahoo.com<p>В данной статье автор особое внимание уделяет снижению риска воспаления, связанного с сердечно-сосудистыми заболеваниями, путём лечения агрессивного пародонтита. Следует отметить, то, что, одной из актуальных проблем современной стоматологии является изучение негативного системного эффекта длительно протекающих воспалительных заболеваний полости рта, в особенности это касается заболевания пародонта, так, как, по статистике ВОЗ в мире население которому свыше 45 лет, имеют данного рода заболевание, а также последствия.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6883О защитников вирусов в системе миелина, строения электрических и химических синапсов2024-04-24T15:54:55+00:00Мадина Комилжон кизы Холиковаrashidsan@yahoo.com<p>В статье раскрываются основная функция синапса, который является передача возбуждения с одной нервной клетки на другую, либо с нейрона на эффекторный орган. По современным данным, в большинстве синапсов передача возбуждения осуществляется посредством медиатора, синтезируемого и накапливаемого в нервных окончаниях. Различают синапсы простые - контакты аксона с телом или дендритом следующего нейрона. Эти элементарные синапсы, сочетаясь, образуют сложные синаптические ансамбли. Статья фокусируется в обязанности миелина, о левом и правом пороге миелина, области перехватов Ранвье.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6884Antibacterial Properties of Musa paradisiaca Peel Extract-Derived Ternary Oxides of Iron, Vanadium, and Silver Nanoparticles: A Green Approach for Effective Infection Control2024-04-24T15:56:44+00:00Ikhazuagbe H. Ifijenlarylans4u@yahoo.comEsther U. Ikhuoriaesther.ikhuoria@uniben.eduIta E. Uwidiarashidsan@yahoo.comIkechukwu D. Chikaodilirashidsan@yahoo.comRachel O. Okojierashidsan@yahoo.com<p>This study explores <em>Musa paradisiaca</em> Peel Extract-Derived Ternary Oxides of Iron, Vanadium, and Silver Nanoparticles through detailed structural and antibacterial analyses. Advanced techniques, including Fourier Transform Infrared (FTIR) spectroscopy, Dynamic Light Scattering (DLS) analysis, X-ray Diffraction (XRD), and Scanning Electron Microscopy (SEM), were employed for thorough characterization. The nanoparticles, with an average size of 38.24 nm, exhibited a moderately polydisperse nature, as revealed by DLS analysis. XRD analysis confirmed their face-cantered cubic (FCC) crystal structure, while SEM images depicted their rod-like morphology with other undefined shapes. Importantly, these nanoparticles demonstrated potent antibacterial activity against various strains. Minimum Inhibitory Concentration (MIC) and Minimum Bactericidal Concentration (MBC) values against <em>Staphylococcus aureus</em> were 0.3125 mg/ml and 1.25 mg/ml, respectively. For <em>Escherichia coli,</em> the MIC was 2.5 mg/ml. <em>Klebsiella pneumoniae</em> exhibited a MIC of 5.0 mg/ml. <em>Against Bacillus cereus,</em> the nanoparticles displayed a MIC of 2.5 mg/ml and MBC of 5.0 mg/ml. Additionally, the nanoparticles were found to contain hydroxyl groups and diverse organic components, indicating the involvement of natural compounds in their synthesis process. The presence of iron, silver, and vanadium within the nanoparticles, as confirmed by XRD and SEM results, enhances their potential applications. This study provides a comprehensive understanding of the nanoparticles' structural attributes, morphological features, and potent antibacterial properties, positioning them as promising candidates for biomedical and environmental applications.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6885Comparison of dental disease testing methods and results in children with autism2024-04-24T16:00:25+00:00Shokhista Bakhtiyorovna Razzokovarashidsan@yahoo.com<p>Dental disease poses a significant challenge for children with autism, necessitating effective testing methods to assess and address oral health issues. This comparative study evaluates the utility of traditional dental examinations, radiographic assessments, and salivary testing in children with autism. While traditional examinations offer direct visual insights, radiographic assessments provide detailed information often unseen. Salivary testing emerges as a promising, non-invasive tool that may complement existing methods. By combining these approaches, healthcare providers can tailor interventions to meet the specific needs of this unique population, enhancing oral health outcomes for children with autism.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6886Indicators of daily blood pressure monitoring in patients with osteoarthritis with cardiovascular disorders in case of metabolic syndrome2024-04-24T16:02:48+00:00Saodat Khabibovna Yarmukhamedovarashidsan@yahoo.comXudoyor Xudoyberdiyevich Gafforovrashidsan@yahoo.com<p>The article presents the results of the use of combined laser therapy in patients with osteoarthritis with cardiovascular disorders in metabolic syndrome. The data of daily monitoring of blood pressure in 310 patients with osteoarthritis are presented. The patients of the main group received combined laser therapy according to the proposed method and traditional drug treatment.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6887The touristic ancient monuments in Bukhara2024-04-24T16:04:51+00:00Soliha Ziyodullo qizi Mukhammadaminovarashidsan@yahoo.com<p>This article provides information about historical places in Bukhara. Such as Ismoil Samoni Mausoleum, Magoki-Attori Mosque, Mausoleum of Chashmai-Ayyub, Ulugbek Madrasah, Poikalon Architectural Ensemble, Kalon Mosque, Kukaldosh Madrasah, Lab-I Hauz Complex, Mir-i-Arab Madrasah, Kalyan Minaret, Bahoutdin Architectural Complex, Char Minar, Khanaqah of Nodir Devonbegi, Bukhara Prison, Mosque of Mir Sayyid Ali Hamadani, Shirbudun Palace.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6888Bolalarda yuqumli mononukleozni kechishini klinik-epidemiologik xususiyatlari2024-04-24T16:07:23+00:00G.B. Mustaevarashidsan@yahoo.comO.S. Tirkashevrashidsan@yahoo.comN.S. Omonturdiyevrashidsan@yahoo.com<p>Maqolada Samarqand viloyatida yashovchi 1 yoshdan 14 yoshgacha bo’lgan 142 nafar bemorda yuqumli mononukleozning klinik kechish xususiyatlari to’grisida ma’lumot keltirilgan. Aniqlanishicha, xozirgi bosqichda kasallik klinik kechishini barcha xususiyatlarini saqlab qoladi. Yuqumli mononukleoz bilan kasallangan bolalarga kasallik tashxisi o’z vaqtida, aniqlik bilan qo’yilsa, kasallangan bemorlarda davo samaradoligi, isitma davomiyligini kamaytirish, limfa tugunlaridagi proliferativ sindromni og’irligini va sitoliz jarayonini tezroq to’xtatish bilan namoyon bo’ladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6889Priapizm surunkali miyeloleykozning dastlabki simptomi sifatida2024-04-24T16:09:32+00:00Kattabek Makhmatovich Abdiyevrashidsan@yahoo.comAnajon Gazkhanovna Madashevarashidsan@yahoo.com<p>Priapizm - bu to’rt soatdan ortiq davom etadigan, jinsiy stimulyatsiya to’xtatilgandan keyin ham davom etadigan yoki u bilan bog’liq bo’lmagan uzoq muddatli og’riqli erektsiya. Priapizm surunkali miyeloleykozning (SML) dastlabki klinik ko’rinishi bo’lishi mumkin. Klinik kuzatuvning maqsadi - ilgari aniqlanmagan SML bilan kasallangan bemorda rivojlangan ishemik priapizmni tasvirlash hisoblanadi. Ilgari aniqlanmagan SML bilan kasallangan bemorda 12 soat davom etadigan ishemik priapizmni kuzatish taqdim etilgan. Keyinchalik, SML tashxisi periferik qon va suyak iligi tekshiruvi asosida qo’yildi. Davolash taktikasi kavernoz tanalardan qonning zudlik bilan punksiya va aspiratsiyasidan va fenilefrin eritmasini kavernoz tanalar ichiga in’ektsiyasidan iborat edi. Priapizm bartaraf qilinganidan keyin, SML terapiyasi o’tkazildi, bu bemorda priapizmning qaytalanishini oldini olishga imkon berdi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6890Елка камари операцияларида регионал анестезиянинг қўлланилиши ва самарадорлиги2024-04-24T16:11:32+00:00Л.С. Махмоновrashidsan@yahoo.comФ.Х. Маматкуловаrashidsan@yahoo.comУ.У. Рахмоновrashidsan@yahoo.comО.Э. Алимовrashidsan@yahoo.com<p>Мақолада жаррохлик муолажалар вақтида елка камари операцияларида регионал анестезиянинг ўтказувчи блокадаси, яъни елка тутами ёки алохида нерв томирлари блокадаси самарадорлиги ва хавфсизлиги ҳақида асосий маълумотлар келтирилган. Муаллифлар анестезиянинг хусусиятларини, унинг чекловларини тавсифлайдилар, шунингдек, шахсий тажриба, ўзларининг тадқиқотлари ва адабиёт маълумотларини таҳлил қилиш натижаларига асосланиб, регионал анестезиянинг одатий амалиётига киритиш йўли ҳақида сўз юритилади.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6891Bemor kuratsiyasi - ftiziatriya va pulmonologiya kafedrasida talabalarning mustaqil ishining asosiy shakli2024-04-24T16:16:21+00:00Nargiza Toirjonovna Mamatovarashidsan@yahoo.comBahrombek Abduvalievich Abduxakimovrashidsan@yahoo.comShirin Xayrulloevna Axtamovarashidsan@yahoo.comAbduvaliy Abduxakimovich Ashurovrashidsan@yahoo.com<p>Ta’lim muassasasining asosiy raqobatdosh ustunligi-bu jamiyat rivojlanishining hozirgi bosqichida ta’lim sifati, bu iste’molchilarning ta’lim xizmatidan qoniqishidir. Jamiyat rivojlanishining zamonaviy shartlari oliy o‘quv yurtida o‘quv jarayonini tashkil etishda o‘zgarishlarni talab qiladi: o‘quv xonasidagi yuklamani kamaytirish, ma’ruzalarni passiv tinglashni talabaning mustaqil ishi ulushini oshirish bilan almashtirishdir.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6892Изучение влияния селективных бета-адреноблокаторов на показатели суточного мониторинга артериального давления2024-04-24T16:19:39+00:00С.Х. Ярмухамедоваrashidsan@yahoo.comШ.А. Амироваrashidsan@yahoo.com<p>В данной статье приводится информация об изучении влияния селективных бета-адреноблокаторов на показатели суточного мониторинга артериального давления.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6893Dorixonani savdo tizimini avtomatlashtirish2024-04-24T17:34:09+00:00Alisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.comSohibjon Qahramonjon o‘g‘li Shuhratbekovsohibjonshuhratbekov98@gmail.com<p>Dasturlash - kompyuterlar va boshqa mikroprotsessorli elektron mashinalar uchun dasturlar tuzish, sinash va oʻzgartirish jarayonidan iborat. Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (PHP, Java, C++, Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kechadi. Dasturimizda dorixona savdosini tezlash tirish va navbatlarni cheklash maqsadida yaratilgan haridorlarni vaqtini tejash ishni samaradorligini oshirish. Dastur samaraliy, tez va aniq ishlashni yordam beradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6894Manual Pipe Beveling Machine: An Innovative Technology Research in Preparing Weld Materials2024-04-25T14:54:56+00:00Mateo A. Alin Jr.rashidsan@yahoo.comJose P. Magallanesrashidsan@yahoo.comJohn Ayan L. Euldanrashidsan@yahoo.comAlan A. Bendanilloalanbendanillo14@gmail.com<p>This innovative technology research addresses the need of the trainees to improve and develop their common competencies, specifically how to prepare weld materials as a prerequisite to the core competency. Further, it also responded to the issues and concerns of the Regional Training Center - Cebu in relation to the cross-cutting measures implemented to reduce the power consumption generated during the training. The descriptive survey method of research and document review were used in this research. To gather the needed data from the respondents/Trainees, a survey questionnaire was formulated. In addition, the data were analyzed and interpreted using percentage, weighted mean, and frequency; chi-square was utilized to determine whether a difference was significant. The data revealed that out of 50 SMAW Trainees for the two batches, the majority ranged from 22-27 years of age or 45 percent of the overall respondents and considered millennial trainees. It was then followed by another set of age ranged from 28- 33 years of age or 25 percent of the respondents which also considered belong to millennial generation and followed by another set of age ranged from 34-39 or 15 % of the respondents which are belong also to generation x learners. Further, 1 or 5 percent of the remaining respondents fell on the age ranged from 40-45 years of age, which is considered as the Generation X Trainees. This implies that the majority of the respondents belong to the millennial generation. The data showed a substantial correlation between the group respondents' SMAW abilities and their profile. The P value exceeded the significance threshold. This suggests that the respondents' profiles directly influence the competences of the group respondents. It was determined that there needed to be more common and core competency knowledge among the group responders. Thus, there is still a need to improve their skills and knowledge in the Shielded Metal Arc Welding qualification. Further, the issues and concerns regarding the cross-cutting measure were also responded to because it revealed a significant decrease in the total power bill consumption over the two consecutive years of monthly monitoring. Therefore, it is highly recommended to fabricate another unit of this Manual Pipe Beveling Machine to maintain the savings and help reduce the power consumption generated by the SMAW qualification.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6895Язык F# и его место среди языков функционального программирования2024-04-25T15:05:11+00:00Мария Кулиджановаrashidsan@yahoo.com<p>Внимание к функциональным языкам программирования продолжает расти, и в данной статье мы сосредоточимся на одном из них - F#. В статье разбирается, что представляет собой этот инструмент, его отличительные особенности и позицию среди других популярных функциональных языков, таких как Haskell, Scala и Clojure. В статье будут рассмотрены особенности языка F#, его преимущества и возможности, а также ситуации, когда использование F# является наиболее предпочтительным. Данный анализ позволит понять, в каких случаях стоит воспользоваться языком F# и как он соотносится с другими инструментами функциональной разработки.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6896Yotoqxonaga registratsiya qilish dasturi2024-04-25T15:19:34+00:00Alisher Shakirovich Ismoilovalisherismailov1991@gmail.comAzizbek Sobirjonovich Solijonovazizxonsolijonov04@gmail.com<p>Ma’lumki, bundan bir necha yillar avval yotoqxonaga registratsiya qilish uchun Institut yotoqxonasiga tashrif buyurib borib undan keyin navbat kutib keyin yotoqxona mudiri tomonidan qoʻyilgan barcha talablarni oʻqib oʻrganib chiqib, talablarga rozilik bildirib ariza yozish mumkin edi. Talaba yozgan ariza bir necha kun ichada koʻrib chiqilib, talabaning ariza tasdiqdan oʻtgandan keyin talaba kelib oʻziga qulay boʻlgan xonani tanlashi mumkin boʻlar edi. Masalan talaba boshqa viloyatdan kelib oʻqisa talaba uchun yotoqxonaga kelib joylashish bir muammo boʻlardi. Hozirgi kunda talabani muammolarini oʻrganib chiqqan holda talaba oʻqishga kelishidan oldin Institut yotoqxonasiga kelmasdan turib yotoqxonada joy mavjud yoki mavjud emasligini bilib olishi va shu ma’lumotlarga qarab kvartiraga joylashish yoki yotoqxonaga joylashish mumkinligini bilib olishi mumkin. Mavjud tizimning asosiy muammosi faqat qogʻozga asoslangan ish va hamma narsa buni jismonan bajarishi kerak va ular hujjatlarni boshidan qoʻl bilan qoʻlga topshirishlari kerak va maʻlumotni qayta ishlatish tushunchasi yoʻq. Ushbu tizim muammolarni kamaytirish uchun ishlatilishi mumkin talaba ariza modulga qarshi, jismoniy shaxslarga yotoqxona ajratish va talabaning muammolarini hal qilishdir.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6897O‘quv markazlari uchun onlayn ro‘yxatga olish tizimi2024-04-25T15:21:52+00:00Alibek Omonovich Husanovalibekhusanov777@gmail.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Ushbu dastur o‘quv markazlari uchun onlayn ro‘yxatga olish tizimi ta’lim markazlari barcha yoshdagi talabalarga akademik yoki kasbiy tayyorgarlikni taklif qiluvchi muassasalardir. Bu markazlar hajmi va qamrovi jihatidan farq qilishi mumkin, lekin odatda talabalarga ish kuchi yoki qoʻshimcha taʼlimda qoʻllanilishi mumkin boʻlgan maxsus koʻnikma va bilimlar berishga qaratilgan. Ba’zi oʻquv markazlari oʻz ilmiy darajasini oshirish yoki kollejga kirish imtihonlariga tayyorgarlik koʻrmoqchi boʻlgan talabalar uchun moʻljallangan kurslarni taklif qiladi, boshqalari esa texnologiya, sogʻliqni saqlash, moliya yoki kasb-hunar kabi muayyan martaba yoʻnalishlariga e’tibor qaratadi. Koʻpgina markazlar band talabalarga moslashish uchun moslashuvchan jadvallar va onlayn oʻqitish imkoniyatlarini taklif etadi. Ta’lim markaziga borishning afzalliklari orasida maxsus koʻnikma va bilimlarni rivojlantirish, oʻz sohangizdagi mutaxassislar bilan aloqa oʻrnatish va mehnat bozorida raqobatbardosh ustunlikka ega boʻlish kiradi. Bundan tashqari, koʻplab oʻquv markazlari bitiruvchilarga oʻzlari tanlagan soha boʻyicha ishga joylashishda yordam beradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6898Atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalar2024-04-25T15:24:00+00:00Anvar Narzullayevich Asadullayevrashidsan@yahoo.com<p>Muаllif tоmоnidаn bugungi kunda atmosfera havosini ifloslantiruvchi va tabiiу muhitga ko’rsatilaуotgan teхnogen ta’sirlarning ortib borishi va qator muammolarni рaуdo bо’lishi haqida fikr vа mulohazalar уuritilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6899Boyitish fabrikalari jihozlarining yeyilish sabablari2024-04-25T15:27:02+00:00Dusmurat Saydivaliyevich Fazilovrashidsan@yahoo.comRustam Sharip o’g’li Mamatqulovrashidsan@yahoo.comTo’ymurod Nematulla o’gli Kenjayevrashidsan@yahoo.comAbduaziz Abdulazizxon o’g’li Abdukaxxarovrashidsan@yahoo.com<p>Tog’-kon sanoatida texnologik jihozlari, texnologik transportlari, boyitish fabrikasining ko’p jihozlarining qismlari yeyilishga chidamli po’latdan, uglerodi 0.5-0.7% bo’lgan po’latlardan tayyorlanadi. O’tkazilgan tajribalarda rudalarni maydalashda ishlatiladigan МШЦ-3,6-5,0 sharli tegirmoni 110Г13Л markali po’latidan tayyorlangan futerovkaning yeyilish va deformatsiyalanish sabablari o'rganilgan. Ishlash davrida maydalovchi po’lat yorilgan sharlarning nuqsonlari yuzalar bo’ylab olingan namunalarda o’rganilib, sharlarning yorilib ketishini oldini olish uchun termik ishlov berishda spovitish tezligini rejalashtirish tavsiya etilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6900Kitob doʻkonini onlayn boshqarish tizimi2024-04-25T15:33:30+00:00Omonillo Hayotbekovich Zokirjonovsardor.zokirov1@icloud.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Ushbu dastur kitob do‘konlarini boshqarish tizimini osonlashtirish va haridorlarga qulaylik yaratish maqsadida kitob do‘konini onlayn boshqarish tizimini ishlab chiqishdan iborat. Ma’lumki kitob do‘konlarida navbat kutish va shunga o‘xshash kichik muammolar vaqtni ketgazishga sababchi bo‘ladi. Hattoki, ayrim hududlarda kitob do‘konlarini o‘zi yo‘q, bunga yechim sifatida men onlayn kitob do‘koni tizimini ishlab chiqdim. Onlayn kitob do‘konlarining birining yordamida, siz kitobni istalgan joyda o‘qishingiz mumkin. Onlayn kitob do‘koni kitoblardan ko‘proq foydalanish va oson kirish imkonini beradi. Kitob do‘konini boshqarish tizimlari uni 24 soat xizmat ko‘rsatishiga yordam berishi mumkin. C++ da kitob do‘koni onlayn tizimining yutug‘i o‘quvchilarning o‘qishni osonlashtirishda yordam beradi. Bu tizim, o‘quvchilarga kitoblarni istalgan joyda o‘qish va o‘qishni osonlashtirish, o‘qishni o‘zlashtirish, qolgan vaqtni to‘g‘ri ishlatish imkoniyatini beradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6901Talabalar qayta o‘zlashtirish tizimi2024-04-25T15:38:37+00:00Nosirillokh Komiljon o‘gli MalikovMalikov_2004@icloud.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Insoniyat o‘zining tarixiy taraqqiyoti jarayonida har xil ish qurollarini yaratgan. Bu ish qurollari uning jismoniy mеhnatini yengillashtirishga xizmat qilgan. Bularga oddiy bolta, tеsha, arradan tortib hozirgi zamon qudratli mashina va traktorlarini misol sifatida kеltirish mumkin. Inson bu davrda faqat mеhnat qurollarini yaratish bilan chеgaralanib qolmay, balki u o‘zining aqliy mеhnatini yengillashtirish qurollarini ham yaratdi. Bunga oddiy hisob-kitob toshlaridan tortib, hozirgi kunda ham o‘z kuchi va qulayligini yo‘qotmagan cho‘tlar misol bo‘la oladi. XX asrning 30-40 yillariga kеlib, EHMlarning birinchi loyihalari paydo bo‘la boshladi. Birinchi EHM yaratish ishlarini 1937 yilda AQSHning Ayova shtatida joylashgan univеrsitеtning profеssori A. Atanasov boshladi. Millati bolgar bo‘lgan bu olim yaratmoqchi bo‘lgan EHM matеmatik-fizikaning ayrim masalalarini yechishga mo‘ljallangan edi. Ammo ikkinchi jahon urushi bu ishlarni oxirigacha yetkazish imkonini bеrmadi [1]. Atanasovning buyuk xizmatlari shundaki, u birinchi bo‘lib EHMlarda ikkilik sanoq sistеmasini qo‘llashning qulayligini ko‘rsatadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6902Dorixonadagi dori-darmon mahsulotlarining yaroqlilik muddati va savdoni nazorat qilishni avtomatlashtirish2024-04-26T15:31:11+00:00Otabek Rahimovich Nabiyevnabiyevotabek642@gmail.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Bu dasturning asosiy maqsadi, dorixonadagi dori-darmon mahsulotlarining yaroqlilik muddatini va savdoni nazorat qilishni avtomatlashtirishdir. Bu, dorixona va savdo jarayonlarini effektivlashtirish, xaridorlarga yuqori sifatli mahsulotlar taqdim etish va yoʻriqnomalariga rioya qilish imkonini beradi. Avtomatlashtirish jarayoni, dorixonada yaroqlik muddatini nazorat qilishni avtomatlashtiradi va xaridorlarga yuqori sifatli mahsulotlar taqdim etish imkonini beradi. Bu jarayon, mahsulotlar yaroqlilik muddatini saqlab qolish, ishlab chiqarish va savdo jarayonlarini optimallashtirishga yordam beradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6903Nеft vа gаz sоhаlаridаgi kоrrоziуаni tushunish vа diаgnоstikа usullаri2024-04-26T15:42:08+00:00Olima Isomiddinovna Ravshanovarashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada korroziya turlari, ularning kelib chiqish sabablari, oldini olish va ularga qarshi kurashishning zamonaviy usullari. Neft va gaz sohalarida korroziyani diagnostika qilish bilan bog’liq bo’lgan va ularning tahlil qilish usullari bayon qilingan va izlanishlar haqida ma’lumotlar berilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6904Kutubxona boshqaruv tizimi2024-04-26T15:54:29+00:00Rayxona Xasanboy qizi Xusanovaxusanovarayxona5@gmail.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.comDilsabo Djuraevna Rustamovarashidsan@yahoo.com<p>Kutubxona - bu kitoblar va boshqa materiallar to‘plami bo‘lib, ularni olish, o‘qish va o‘rganish uchun mavjud [1]. Kutubxonani boshqarish tizimi odatda kitoblar va foydalanuvchilar haqidagi ma’lumotlarni saqlash uchun ma’lumotlar bazasi, tizim bilan o‘zaro aloqada bo‘lish uchun kutubxonachilar va homiylar uchun foydalanuvchi interfeysi va tizimni boshqarish uchun ma’muriy vositalar kabi bir nechta asosiy komponentlarni o‘z ichiga oladi. Biz yaratayotgan algoritmning quyidagicha foydasi bor: 1. Markazlashtirilgan boshqaruv: Kutubxonani boshqarish tizimi kutubxona resurslarini markazlashgan holda boshqarish imkonini beradi, ya’ni barcha ma’lumotlar bir joyda saqlanadi va ularga xodimlar va mijozlar osongina kirishlari mumkin [2]. 2. Yaxshilangan qulaylik: Kutubxonani boshqarish tizimi bilan foydalanuvchilar kompyuter yoki mobil qurilma yordamida istalgan vaqtda istalgan joydan kutubxona resurslarini qidirishi va ularga kirishi mumkin. 3. Resurslardan yaxshiroq foydalanish: Kutubxonani boshqarish tizimi bilan kutubxonalar resurslardan foydalanishni yaxshiroq kuzatishi va ommabop nomlarni aniqlashi mumkin, bu ularga qanday kitob olish va resurslarni qanday taqsimlash borasida ongli qaror qabul qilish imkonini beradi. 4. Kengaytirilgan mijozlar tajribasi: Kutubxonani boshqarish tizimi mijozlarga kerakli resurslarni topishni osonlashtirib, mijozlar tajribasini yaxshilashi mumkin. 5. Ma’lumotlarni kiritishda xatolar va takroriylik kamaytirildi, chunki kutubxona boshqaruv tizimlari ko‘p vazifalarni avtomatlashtiradi va ma’lumotlarni qo‘lda kiritishga bog‘liqlikni kamaytiradi [3]. Yaratilayotgan dasturda birinchi kitob ma’lumotlari kiritiladi, keyin foydalanuvchi ma’lumotlari kiritiladi undan keyin kitobni qidirish uchun kitob nomi kiritiladi. Agar kitob bazada bo‘lsa foydalanuvchiga kitob beriladi va qachon qaytarish kerakligini aytadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6905Shifoxonaga kelgan bemorlarni ro‘yxatga olish2024-04-26T15:56:55+00:00Maftuna Aliasqar qizi Yigitaliyevayigitaliyevamaftuna425@gmail.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Shifoxonalar - bu kasal yoki jarohatlangan shaxslarga tibbiy yordam ko‘rsatadigan sog‘liqni saqlash muassasalari. Ular odatda shifokorlar, hamshiralar va boshqa tibbiyot xodimlari kabi malakali tibbiy mutaxassislardan iborat. Bemorni shifoxonada ro‘yxatdan o‘tkazish uchun odatda bemor haqida uning ismi, yoshi va kasallik tarixi kabi asosiy ma’lumotlarni taqdim etishingiz kerak bo‘ladi. Bemor - shifoxona, klinika yoki boshqa tibbiy muassasada tibbiy muolaja, parvarish yoki e’tibor olayotgan shaxs hisoblanadi. Quyida dastur funksiya boshqichlari keltirilgan: Bosh sahifa(ochilish sahifasi); Bemor ma’lumotlari; Kasal turi; Doktorga biriktirish; Doktor bergan dori qog‘oz; Yozilgan dorilarni olish. Kasalxonaga kelgan bemorlarni ro‘yxatga olishni qayd etish dasturining bemorlar va shifokorlar uchun afzalliklari quyidagilardan iborat: Samarali roʻyxatdan oʻtish: Dastur bemorni roʻyxatga olish uchun zarur boʻlgan vaqt va kuchni kamaytirishga yordam beradi, bu esa shifokorlar va boshqa tibbiyot xodimlariga oʻz bemorlariga tezroq murojaat qilish imkonini beradi. Ma’lumotlarning aniqligi yaxshilandi: dasturiy ta’minot bemor ma’lumotlarini to‘g‘ri kiritishni ta’minlashga yordam beradi, bu esa tibbiy yozuvlar va hisob-kitoblarda xatolik ehtimolini kamaytiradi. Bemor natijalarini yaxshilash: Tezroq va aniqroq roʻyxatga olish bilan shifokorlar va tibbiyot xodimlari oʻz vaqtida va samarali yordam koʻrsatish uchun yaxshi jihozlanadi, bu esa bemorning yaxshi natijalariga olib keladi. Yana yaratilayotgan dasturimizning bir qancha afzalliklari bor.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6906Mehmonxona xonasini onlayn buyurtma qilish tizimi2024-04-26T15:59:01+00:00Gulnoza To‘xtasinjon qizi QodirovaQodirovagulnoza0905@gmail.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Mehmonxona - bu sayohatchilar va sayyohlar uchun turar joy, ovqatlanish va boshqa xizmatlarni taqdim qiluvchi muassasa. Ularda odatda mehmonlar qolishlari uchun bir qator xonalar shuningdek, restoranlar, barlar, fitnes markazlari va suzish havzalari kabi qulayliklar mavjud. Ko‘pgina mehmonxonalar ular taqdim etayotgan hashamat va xizmatlar darajasini ko‘rsatadigan yulduz tizimiga ko‘ra baholanadi, yuqori yulduzli mehmonxonalar odatda ko‘proq qulayliklar va yuqori sifatli turar joy taklif qiladi. Mehmonxonalarni yirik shaharlardan tortib to olis joylarga qadar butun dunyo bo‘ylab topish mumkin va ular turli sayohatchilarga, dam olishda bo‘lgan sayohatchilardan tortib konferensiya va uchrashuvlarda qatnashadigan biznes sayohatchilargacha xizmat qiladi. Biz yaratayotgan algoritmning quyidagicha foydasi bor: 1. Qulaylik: Mehmonxona xonasini onlayn buyurtma qilish juda qulay, chunki siz internetga ulangan istalgan joydan tizimga osongina kirishingiz mumkin. 2. Vaqtni tejash: Mehmonxona xonasini onlayn buyurtma qilish vaqtni tejaydigan jarayon boʻlib, foydalanuvchilar bir necha daqiqada xonalarni qidirish, solishtirish va band qilishlari mumkin. 3. 24/7 Mavjudligi: Mehmonxona xonalarini buyurtma qilish tizimlaridan 24/7 foydalanish mumkin, ya’ni siz istalgan vaqtda, kechayu kunduz buyurtma qilishingiz mumkin. 4. Narxlar va sharhlarni solishtirish: Onlayn buyurtma qilish tizimlari foydalanuvchilarga turli mehmonxonalar narxlari va sharhlarini solishtirish imkonini beradi, bu ularga asoslangan qaror qabul qilishga yordam beradi. 5. Moslashuvchanlik: Onlayn buyurtma qilish tizimlari foydalanuvchilarga hech qanday qiyinchiliksiz bandlovni oʻzgartirish yoki bekor qilish imkoniyatini beradi. 6. Chegirmalar va maxsus takliflar: Onlayn buyurtma qilish tizimlari ko‘pincha o‘z foydalanuvchilariga pulni tejash va tajribasini oshirish uchun eksklyuziv chegirmalar va maxsus takliflarni taqdim etadi. Yaratilayotgan dasturda birinchi mehmonxonadagi xonalar ro‘yxati kiritiladi, keyin mehmonxonadagi bo‘sh xonalar ro’yxati aniqlanadi undan keyin buyurtmachini registratsiya qilish jarayoni boshlanadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6907Ishlatilgan moylarni tozalashning zamonaviy usullari2024-04-26T16:04:15+00:00Behruz To’ymurodovich Salomatovsalomatovbehruz@gmail.comNodir Shavkatovich Panoyevpanoyev89@mail.ruJasur Alijon o’g’li Safarovjasur.safarov1993@mail.ruHasan Rahmatovich Abdulloyevabdulloyevhasan2022@mail.com<p>Maqolada ishlatilgan moylarni tozalash usullari, moy tarkibidagi keraksiz komponentlarni ajratish jarayonlari va qurulmalari haqida bayon qilingan. Ishlatilgan moylarni tozalashning fizik, fizik-kimyoviy va kimyoviy usullaridan, fizik usullarda tindirish, ajratish, filtrlash jarayonlar orqali tozalash. Fizik-kimyoviy usullarda adsorbsiya, koagulyatsiya, termovakuum quritish, selektiv eritish jarayonlari yordamida tozalash. Kimyoviy usullar kislota bilan ishlov berish va ishqor bilan ishlov berish jarayonlari haqida ma’lumotga ega bolishingiz mumkin.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6908Payvandlash usullari bilan tiklash va mustahkamlash2024-04-26T16:08:52+00:00A.A. Abdukaxxarovrashidsan@yahoo.comR.Sh. Mamatkulovrashidsan@yahoo.com<p>Ushbu maqolada payvandlash usullari bilan tiklash va mustahkamlash to’g’risida batafsil ma’lumot keltirilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6909Gazlarni aminli tozalash jarayonida yuzaga keladigan ko‘pikni bostirishda qo‘llaniladigan “TSU” reagent sintezi va ekstraksiyalash jarayoni tahlili2024-04-26T16:10:36+00:00S.O‘. Toshboyevrashidsan@yahoo.comO.I. Ravshanovarashidsan@yahoo.comD.F. Xayitovarashidsan@yahoo.comV.N. Axmedovrashidsan@yahoo.comE.R. Panoyevpanoyeverali@gmail.com<p>Ushbu maqolada neft gaz-kimyo zavodlarida vujudga keladigan ko‘piklanish muammolari, hamda unga qarshi ko‘pikni bostiruvchi “TSU” reagentini sintez qilish va ekstraksiyalash jarayonlari muhokama qilingan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6910Onlayn chipta xarid qilish2024-04-26T16:18:32+00:00Ziyobek Ravshanovich AnorboyevZiyobekanorboyev27@gmail.comAlisher Shakirovich Ismailovalisherismailov1991@gmail.com<p>Ushbu dastur onlayn chiptalarni boshqarish tizimini osonlashtirish va haridorlarga qulaylik yaratish maqsadida chipta harid qilishni onlayn boshqarish tizimini ishlab chiqishdan iborat. Ma’lumki chipta harid qilish do‘konlarida navbat kutish va shunga o‘xshash kichik muammolar vaqtni ketgazishga sababchi bo‘ladi. Hattoki, ayrim hududlarda chipta sotish do‘konlarini o‘zi yo‘q, bunga yechim sifatida men onlayn onlayn chipta harid qilish do‘koni tizimini ishlab chiqdim. Onlayn chipta harid qilish do‘konlarining birining yordamida, siz chiptani istalgan joyda foydalanishingiz mumkin.Chipta do‘konini boshqarish tizimlari uni 24 soat xizmatda qolishda, mijozlarga onlayn chipta harid qilish uchun yordam berishi mumkin. C++ da chipta do‘koni onlayn tizimining yutug’i chipta harid qiluvchilarga osonlashtirishda yordam beradi. C++ da chipta do‘konini onlayn boshqarish tizimi, eng yaxshi va asosiy oquv usullaridan biridir. Bu tizim, foydalanuvchilarga istalgan joyda sotib olish va sotishni osonlashtirish, qolgan vaqtni to‘g’ri ishlatish imkoniyatini beradi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6911Strictly non-volterra dynamic system about dynamics2024-04-26T16:21:09+00:00Nazokat Bobokhujayevarashidsan@yahoo.com<p>The article examines the initial problems that led to the creation of dynamic systems. Numerical solutions are found for a time-continuous analogue of a fixed non-Volterra quadratic stochastic operator with discrete time. Using the MathCAD mathematical package, numerical solutions were determined for various initial values and parameters, and graphs and phase trajectories of the solutions were constructed. The advantages and disadvantages of the Runge-Kutte method used in solving the problem are highlighted.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6912Применение биоразлагаемых сварочных материалов2024-04-26T16:23:17+00:00Самандар Дилшод угли Мадалиевrashidsan@yahoo.comФериштабону Азимжоновна Абдукаримоваrashidsan@yahoo.comДусмурат Сайдивалиевич Фазиловrashidsan@yahoo.com<p>В современном мире, сталкивающемся с нарастающими проблемами изменения климата и исчерпания природных ресурсов, вопросы устойчивого развития и экологической ответственности становятся неотъемлемой частью деятельности промышленных предприятий. Промышленность, в том числе и сварочное производство, играет ключевую роль в формировании негативного воздействия на окружающую среду через использование традиционных сварочных материалов. Тема «Применение биоразлагаемых сварочных материалов» приходит в центр внимания как перспективное направление, способное содействовать экологической устойчивости и снижению негативного воздействия на окружающую среду. Сварочные материалы, разлагающиеся под воздействием природных процессов, предоставляют уникальную возможность пересмотра традиционных методов производства в сторону более ответственного использования ресурсов. В данном контексте, статья направлена на рассмотрение существующих трендов, инноваций и перспектив разработки биоразлагаемых сварочных материалов, а также на выявление преимуществ и вызовов, с которыми сталкиваются компании, стремящиеся к экологически устойчивому производству. Акцент на важности экологической ответственности в промышленности подчеркивает актуальность данного исследования в современном контексте стремления к устойчивому развитию.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6913Квадратик стохастик операторлар ва уларнинг қўлланилиши ҳақида2024-04-26T16:26:46+00:00Мафтуна Ҳошим қизи Ҳикматоваhikmatovamaftuna771@gmail.com<p>Ушбу мақолада квадратик стохастик операторлар ва уларнинг қўлланилиши бўйича фикрлар келтирилган. Уларнинг келиб чиқиш тарихи ҳақида сўз юритилган. Шу йўналишда олиб борилган илмий изланишлар таҳлил қилинган ва айрим олимларнинг фаолияти ҳақида маълумотлар айтиб ўтилган. Квадратик стохастик операторларнинг ривожланиш тарихида асосий рол ўйнаган «ўлжа-йиртқич» модели ёритилган.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6914МШР-3,6-5,0 sharli tegirmonining jihozlarini yeyilish sabablari2024-04-26T16:29:09+00:00Dusmurat Saydivaliyevich Fazilovrashidsan@yahoo.comTo’ymurod Nematulla o‘g‘li Kenjayevrashidsan@yahoo.com<p>O’tkazilgan tajribalarda rudalarni maydalashda ishlatiladigan МШР-3,6-5,0 sharli tegirmoni 110Г13Л markali po’latidan tayyorlangan futerovkaning yeyilish va deformatsiyalanish sabablari o'rganilgan. Ishlash davrida maydalovchi po’lat yorilgan sharlarning nuqsonlari yuzalar bo’ylab olingan namunalarda o’rganilib, sharlarning yorilib ketishini oldini olish uchun termik ishlov berishda spovitish tezligini rejalashtirish tavsiya etilgan. Metallurgiya sanoatida texnologik jihozlari, texnologik transportlari, boyitish fabrikasining ko’p jihozlarining qismlari yeyilishga chidamli po’latdan, uglerodi 0.5-0.7% bo’lgan po’latlardan tayyorlanadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6957O‘zbek adabiy tilining qadimgi turkiy davri2024-04-27T16:51:18+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Oltoydan tortib Markaziy Mugulistonga qadar, tomondan, Sharqiy Turkistondan tortib Kaspiyga qadar kengayadi. Turk xoqonligida ichki nizolar kuchayib 588 yili ikki mustakil davlatga - Sharqiy va garbiy xoqonlikka azhralib ketadi. Sharqiy xoqonlik Mugulistonda, garbiy xoqonlik esa Ettisuvda tashkil topadi. Ushbu xonliklarda rasmi til turkiy til bulgan. Davlat va jamiyat boshkaruvi, halqaro diplomatik munosabatlar rasmiylar turkish tilda olib borilgan. Buyuk ipak yo‘lida keng yo‘lgan sug‘d tiliga, o‘rni bilan tabgach (hitoy) tiliga ham etibor qaratilgan. Chunonchi, 732 yili tiklangan Kul tigin bitigi ikki tilli: matn turkchada, toshning ters yuzida hitoycha yozuvi ham bor.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6958Adabiy til, uning turlari va uslublari taraqqiyoti2024-04-27T16:52:52+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Ayonki, o‘zbek filologiyasi bakalavriat ta’lim yo‘nalishi talabalariga umumkasbiy fan sifatida o‘qitiladigan “O‘zbek tili tarixi” kursi “Qadimgi turkiy til”, “Eski o‘zbek tili va yozuvi”, “O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi” va “O‘zbek adabiy til tarixi” fanlaridan tarkib topgan. “O‘zbekiston davlat standarti”ning zaruriy talablariga muvofiq yaratilgan bo‘lib, unda qoraxoniylar davri adabiy tili va manbalari, chig‘atoy adabiy tili va manbalari, “Devonu lug‘otit turk” asarining qiyosiy turkiyshunoslikdagi o‘rni, Xorazm yodnomalarining til taraqqiyotidagi roli, Alisher Navoiyning adabiy til rivojidagi o‘rni kabi masalalar zamonaviy tamoyillar bo‘yicha yoritib berilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6959Adabiy tilning belgisi, uning meyori qoidalarga asoslanganlik printsipi2024-04-27T16:54:29+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Tilining lug‘at tarkibidagi hamma so‘zlar ham adabiy tilning me’yori sifatida qabul qilinmaydi. Bunday so‘zlar jumlasiga shevalarga xos so‘z va iboralar, jargonlar va maxsus kasb-hunar leksikasini misol sifatida aytish mumkin. Adabiy tili muayyan xalqning barcha ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, madaniy va ma’rifiy ehtiyoji va talablariga to‘liq xizmat qiladigan, davlat rasmiy hujjatlari, fan-texnika, ta’lim, matbuot, radio va televidenie, teatr va badiiy adabiyot tilidir. Bu me’yorlar til birliklarini nutqda qanday qo‘llashni, bir xillikni belgilab beruvchi qoidalar yig‘indisidir. Bunday me’yorlar har xil (leksik, fonetik, orfografik, grammatik) bo‘ladi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6960O’zbek xalqi va tilining nomlanish tarixi2024-04-27T16:56:05+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Dunyodagi eng qadimgi xalqlardan biri bo‘lib, uning tili ham shunga ko‘ra qadimiydir. Tarixiy yozma manbalarning guvohlik berishicha, o‘zbek xalqi va tilining nomlanishi eng qadimgi davrdan to hozirgi davrlargacha turlicha bo‘lgan. O‘tmishda hozirgi o‘zbeklar va ularning tili bir qancha nom bilan atab kelingan. Bu nomlarning eng ma’lumlari <em>turk, chig‘atoy, sart va o‘zbek</em>dir. Miloddan avvalgi II asrdan milodiy III asrgacha bo‘lgan davrda turklar Xun xoqonligi tarkibida bo‘lgan davrda Xitoy manbalarida <em>shyunnu, xunnu</em> deb ham atalgan. <em>Turk </em>so‘zi <em>baquvvat, barkamol, odillik</em> kabi ma’nolarni anglatadi, degan fikrlar mavjud. Ayrim olimlar <em>turk</em> so‘zining o‘zagi <em>tur</em>ga borib taqalishini aytishadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6961Sart atamasi, Shayboniynoma asari, O‘zbek atamasining kelib chiqishi2024-04-27T16:57:46+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Zahiriddin Bobur Marg‘ilonni ta’riflar ekan, uning eli sartlar ekanini ta’kidlaydi. U yozadi: Eli sarttur va mushtzan-u pursharu shor eldur. Jangaraliq rasmi Movaraunnahrda shaye‘dur. Samarqand-u Buxorada nomdar jangaralar aksar marg‘inanidur. Sart atamasi o‘tmishda o‘zbek xalqi va uning tilini anglatgan atamalardan biri bo‘lib, Yusuf Xos Hojib va Mahmud Koshg‘ariy asarlarida <em>savdogar</em> ma’nosini bildirgan. O‘zbek atamasining kelib chiqishi bo‘yicha turli talqinlar mavjud. O‘zbek atamasi XI asr yozma yodgorliklarida ham uchraydi. Bu nom bilan ataluvchi qavmlar hozirgi O‘zbekiston, O‘rta Osiyo va arab mamlakatlari xududida ancha ilgaridan beri yashab kelayotganligi bo‘yicha ma’lumotlar mavjud.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6962O‘zbek adabiy tili va turkiy adabiy tillar2024-04-27T16:59:23+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>O‘zbek tili, aytilganidek, dunyo tillari orasida eng qadimgi tillardan biri bo‘lib, u turkiy tillar oilasiga mansubdir. Bu oilaga ozarbayjon, turk, turkman, tatar, boshqird, qirg‘iz, qoraqalpoq, uyg‘ur, qozoq va boshqa turkiy tillar kiradi. O‘zbek tili o‘zbek xalqining milliy adabiy tili bo‘lib, u bir-biridan fonetik, morfologik va leksik xususiyatlari bilan farqlanib turadigan qarluq-chigil-uyg‘ur, qipchoq va o‘g‘uz lahjalari hamda ko‘plab katta-kichik shevalardan iborat. Uning tarixi oltoy davridan boshlanadi. Oltoy nazariyasiga ko‘ra, turkiy tillarning tarixi oltoy tillari bir til bo‘lib tashkil topgan qadimgi oltoy davridan boshlanadi. Oltoy bobo tili (asos til) dastlab ikkiga, ya’ni tungus-manjur va turk-mo‘g‘ul tillariga ajralgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6963Turkiy tillar oilasi hamda o‘zbek tilida ko‘p bo‘g‘inli so‘zlarning miqdori haqida2024-04-27T17:00:59+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Tub turkiy so‘zlar turkiy tillarning o‘z materiali, o‘z ona mulkidir. Bu so‘zlar turkiy tillar oilasiga mansub bo‘lgan barcha tillarda uchraydi. Bu hol turkiy tillar leksikasida bu tillar uchun qadimdan mushtarak bo‘lgan umumiy leksik fondni yuzaga keltirgan. Turkiy tillar lug‘at tarkibidagi mana shu mushtarak leksika turkologiyada umumturkiy so‘zlar deb yuritilmoqda. Turkiy tillar lug‘ati ayrim so‘zlarga ko‘ra farqlanadi. Turkiy tillar oilasi tarkibiga kiruvchi o‘zbek tilining ijtimoiy-siyosiy mavqei va obro‘yi dunyo jamiyatida keyingi yillarda ortib bormoqda. Turkiy tillar oilasi uchun xos bo‘lgan fonetik, grammatik va leksik xususiyatlar bir - biriga yaqinligi bo‘lsada, ular sezilarli darajada farqlanadi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6964O‘zbek adabiy tilining shakllanishida boshqa tizimdagi tillarning o‘rni2024-04-27T17:02:45+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>O‘zbek tilshunosligida yaratilgan tadqiqotlarda boshqa til oilasiga mansub tillardan o‘zlashgan so‘zlar, asosan, uch guruhga, ya’ni forsiy, arabiy va ruscha-evropacha so‘zlarga ajratilib tadqiq etiladi. O‘zbek tili tarixiga nazar solinsa, u murakkab shakllanish va rivojlanish bosqichlarini bosib o‘tganligiga guvoh bo‘lish mumkin. O‘zbek tili o‘tmishda bir qator qardosh bo‘lmagan, boshqa til oilasiga mansub tillar bilan ma’lum ijtimoiy-siyosiy sabablarga ko‘ra o‘zaro aloqada bo‘lgan. Mazkur aloqaning ta’sir darajasi va sifatiy ko‘rinishi boshqa tizimdagi tillarning har biri bilan turlicha. O‘zbek tili aloqada bo‘lgan ba’zi boshqa tillar unga, xususan, uning leksik tarkibining o‘zgarishiga kuchli ta’sir ko‘rsatgan bo‘lsa, ayrimlarining esa ta’siri sezilarli emas.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6965O‘zbek adabiy tili va rus tili, yevropa tillaridan kirib kelgan so‘zlar2024-04-27T17:04:53+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>O’zbek tiliga rus va yevropa tillaridan o’zlashgan so’zlarning aksariyat qismi ijtimoiy-siyosiy hayotga oid nomlar va ilm-fan‚ maorif‚ pochta-telegraf‚ transport sohalariga oid terminlardir. Rus tilidan qabul qilingan ayrim so‘zlar aslida turkiy (o‘zbekcha) so‘zlardir. Chor Rossiyasi XIX asrning o’rtalaridan O’rta Osiyo hududlarini egallash uchun dastlabki harbiy harakatlarni boshlab yubordi. Mazkur siyosiy voqea Turkiston ijtimoiy hayotini tubdan o’zgartirib yubordi. Hukmron Chor Rossiyasi hukumati o’z mavqeini mustahkamlash maqsadida mahalliy xalqning madaniy, ma’naviy an’analari o’rniga o’z madaniyati va ma’naviyatini joriy etishga harakat qildi.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6966O‘zbek adabiy tilining davrlastirilishi, adabiy tilning tayanch dialektizm masalasi2024-04-27T17:06:32+00:00Yoqub Siddiqovich Saidovrashidsan@yahoo.com<p>Hozirga qadar fanga ma’lum bo‘lgani shuki, turkiy tillarni ilk bor XI asrda Mahmud Koshg‘ariy o‘zining “Devonu lug‘otit turk” asarida tasnif etgan. Mazkur tasnif o‘zining aniqligi, soddaligi va mukamalligiga ko‘ra undan keyin yaratilgan tasniflardan alohida ajralib turadi. O‘zbek adabiy tili o‘zining tashkil topishi va shakllanishining dastlabki davrlaridan boshlab hozirgi kunlargacha juda murakkab taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tdi. Til tarixini davrlashtirish “O‘zbek tili tarixi” fani uchun eng muhim masalalardan biridir. Chunki davrlashtirish orqali o‘zbek tili va unga qardosh turkiy tillarning kelib chiqishi, taraqqiyot bosqichlari, o‘zaro munosabat va aloqalari, boshqa tizimdagi tillarning bevosita hamda bilvosita ta’siri kabilarni aniqlash mumkin.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6953Maktabgacha ta’lim tashkilotlarini moliyalashtirishning uslubiy jihatlar2024-04-27T16:44:04+00:00M.O. Nizomidinovanizomidinovazarina97@gmail.comM.B. Pulatovarashidsan@yahoo.com<p>Mazkur maqola maktabgacha ta’lim tizimida uzoq muddatli istiqbolda rivojlantirish uchun moliyalashtirishning turlari bo’yicha amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlari ifodalanlan.Shuningdek, maqolada maskur masala bo’yicha mavzu yuzasidan muallif tomonidan o’z fikr va xulosa berilgan.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6954Деятельность международных финансово-кредитных организaций и перспективы развития сотрудничества с Республикой Узбекистан2024-04-27T16:46:11+00:00Зарнигор Камолиддин кизи Холиковаrashidsan@yahoo.com<p>В нашей статье анализируется значение финансовых организаций и их роль в развитии экономики, а также вопросы улучшения финансовых отношений между Узбекистаном и международными финансовыми организациями.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6955Кичик саноат зоналарининг мазмун-моҳияти, илмий-назарий асослари2024-04-27T16:47:54+00:00Шахноза Элшодовна Маннаповаshaxnozamannapova85@mail.ru<p>Мақолада инвестицион фаолликнинг моҳияти ва меъёрий-ҳуқуқий асосларини илмий тадқиқ қилиш, кичик саноат зоналарида инвестицион фаолликни оширишнинг шарт-шароитлари ва омилларини очиб бериш, cаноат зоналарида инвестицион фаолликни оширишнинг хориж тажрибаларини ўрганиш ва фойдаланиш имкониятларини кўриб чиқишга асосланган.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024 https://openscience.uz/index.php/sciedu/article/view/6956Инвестицион фаолликни таъминлашнинг макроиқтисодий омиллари2024-04-27T16:49:39+00:00Шахноза Элшодовна Маннаповаshaxnozamannapova85@mail.ru<p>Мақолада инвестицион фаолликни таъминлашнинг макроиқтисодий омиллари билан боғлиқ жараёнлар тадқиқ этилган. Кичик саноат зоналарида инвестицион фаолликни таъминлаш жараёнига таъсир кўрсатувчи омиллар назарий-услубий жиҳатдан ўрганилган. Кичик саноат зоналари инвестицион фаоллигини оширишга салбий таъсир кўрсатувчи омилларни бартараф этиш йўналишлари ва имкониятлари асосланган.</p>2024-04-27T00:00:00+00:00Copyright (c) 2024