Nonalkogol steatogepatitni davolashda maxsus oziq-ovqat mahsuloti qo‘shilgan dietoterapiyadan foydalanish samaradorligini baholash
Keywords:
jigarning noalkogol yog‘ kasalligi, alkogolsiz steatogepatit, maxsus oziq-ovqat mahsuloti, dietoterapiya, dietaAbstract
Jigarning noalkogol yog‘ kasalligi va, ayniqsa, alkogolsiz steatogepatit (NASG) davolashda dietoterapiyaning yetakchi roli, mahalliy va xorijiy klinik tavsiyalarda ta’kidlanganiga qaramay, ushbu bemorlarni davolash uchun maxsus oziq-ovqat mahsulotlari (MOM) hali ishlab chiqilmagan. Tadqiqot maqsadi - NASG bilan kasallangan bemorlar uchun dietoterapiyada MOMni qo‘shishning samaradorligi va xavfsizligini baholash. Materiallar va usullar. NASG bemorlarini davolash uchun yangi MOM ishlab chiqilgan bo‘lib, u quyidagi (normal fiziologik ehtiyojlarning foizida) tarkibga ega: oqsil - 8%; yog‘ - 7% (shu jumladan polito‘yinmagan yog‘ kislotalari ω-3 - 40%); eriydigan oziq-ovqat tolalari - 180%; fosfolipidlar - 25%; α-lipoik kislota - 33%; betain - 10%; 12 ta mineral moddalar - 13-44%; 13 ta vitamin - 24-140%. Tadqiqot 20 ta NASП bemorini o‘z ichiga oldi, ular quyidagi guruhlarga tasodifiy ravishda ajratildi: faqat izokaloriyali dietani (IKD, tinch holatdagi energiya sarfini o‘lchash usuli orqali) olganlar - IKD guruhi (n=8); va IKD va MOMni (kuniga 2 porsiya, 14 kun davomida) qabul qilganlar (IKD + MOM guruhi, n=12). Davolashdan oldin va tadqiqotning 15-kunida klinik va laboratoriya ma’lumotlari, qonning biokimyoviy parametrlarini va tananing tarkibini (bioimpedansiya usuli orqali) baholash amalga oshirildi. Natijalar. Boshlang‘ich baholash guruhlar o‘rtasida yosh, jins va tana massasi indeksida (TMI) farqlarni aniqlamadi. MOMni bemorlar yaxshi qabul qilishdi. IKD + MOM guruhida tana massasi ko‘proq kamaydi. Agar IKD + MOM guruhidagi bemorlarning TMIsi statistik jihatdan muhim darajada 38,7±5,4 dan 36,7±5,1 kg/m² ga kamaygan bo‘lsa (p=0,003), IKD guruhida TMI faqat 38,9±7,2 dan 37,9±7,3 kg/m² ga kamayish tendentsiyasiga ega bo‘ldi (p=0,08). Ushbu natijalar asosan yog‘ massasining kamayishi bilan bog‘liq bo‘ldi (IKD + MOM guruhida 50,2±10,7 dan 48,5±10,8 kg ga kamaydi, p=0,002; IKD guruhida 48,9±11,4 dan 47,8±11,6 kg ga kamaydi, p=0,07). Alanin va aspartat aminotransferaz, γ-glutamiltranspeptidaza va alkalin fosfataza faolligi MOMni olgan guruhda yanada ko‘proq kamaydi (p≤0,05), IKDni olgan guruhda esa bu parametrlarda faqat kamayish tendentsiyasi kuzatildi (p≤0,10). Xulosa. Yangi MOM NASG bilan kasallangan bemorlar tomonidan yaxshi qabul qilinadi. Uning izokaloriyali dietaga qo‘shilishi asosan tana yog‘i massasini kamaytirish hisobiga davolash samaradorligini oshirishi mumkin.
References
Xayriyeva M. F., Karomatov I. D. Shafran v profilaktike i lechenii metabolicheskogo sindroma (obzor literaturi) //Biologiya i integrativnaya meditsina. - 2018. - №. 7. - S. 112-119.
Banzaraksheyev, Vitaliy Gambalovich. "Fitoterapiya i fitoprofilaktika narusheniy lipidnogo obmena (obzor literaturi)." Vestnik Buryatskogo gosudarstvennogo universiteta. Meditsina i farmatsiya 12 (2012): 77-80.
Gabbasova L. V. i dr. Fitoterapiya pri gepatobiliarnix zabolevaniyax //Meditsinskiy vestnik Bashkortostana. - 2009. - T. 4. - №. 5. - S. 74-77.
Skvorsov V. V., Lunkov M. V., Levitan B. N. Kombinirovannaya fitoterapiya pri xronicheskoy alkogolnoy bolezni pecheni //Meditsinskiy sovet. - 2020. - №. 15. - S. 97-103.
Karomatov I. D., Raxmatova D. Lekarstvennoye rasteniye-barbaris //Biologiya i integrativnaya meditsina. - 2019. - №. 1 (29). - S. 197-220.
Korsun Ye. V. Metafilaktikazabolevaniy pecheni sredstvami fitoterapii //Vestnik Buryatskogo gosudarstvennogo universiteta. Meditsina i farmatsiya. - 2008. - №. 12. - S. 12-16.
Ubeyeva Ye. A., Nikolayev S. M., Ubeyeva I. P. Osnovnie napravleniya fitoterapii zabolevaniĭ pecheni //Vestnik Buryatskogo gosudarstvennogo universiteta. Meditsina i farmatsiya. - 2017. - №. 3. - S. 3-9.
Ubeyeva I. P., Verlan N. V., Nikolayev S. M. Primeneniye lekarstvennix rasteniĭ, obladayushix sedativnim deĭstviyem v lechenii zabolevaniĭ nervnoĭ sistemi //Vestnik Buryatskogo gosudarstvennogo universiteta. Meditsina i farmatsiya. - 2017. - №. 3. - S. 15-21.
Xudoykulova F. V. i dr.THE STRUCTURE, AGE FEATURES, AND FUNCTIONS OF HORMONES //PEDAGOG. - 2023. - Т. 1. - №. 5. - С. 681-688.
XUDOYKULOVA F. V., MAVLYANOVA Z. F.JIGARNING NOALKOGOL YOG‘XASTALLIGIGA ZAMONAVIY QARASHLAR //ЖУРНАЛ БИОМЕДИЦИНЫ И ПРАКТИКИ. - 2022. - Т. 7. - №. 4.
Xudoykulova F. V. i dr the structure, age features, and functions of hormones. pedagog, 1 (5), 681-688. - 2023.
Xudoykulova F. V. i dr THE STRUCTURE, AGE FEATURES, AND FUNCTIONS OF HORMONES //PEDAGOG. - 2023. - Т. 1. - №. 5. - С. 681-688.
Vafokulovna K. F. NO ALCOHOL OF THE LIVER DIAGNOSTIC AND TREATMENT OF OBESITY DISEASE MODERN OBJECTIVES //Conference Zone. - 2022. - С. 600-605.
Kim O. A., Sharafova I. A., Baratova S. S. Migren u sportsmenov: osobennosti i metodi korreksii //Bezopasniy sport-2016. - 2016. - S. 78-80.
Baratova S., Kim O. A., Sharafova I. A. Osobennosti temperamenta i yego vliyaniye na vibor vida sportivnoy deyatelnosti //Bezopasniy sport-2016. - 2016. - S. 16-18.
16. Anatolevna, Kim Olga, Abdusalomova Maftuna Akbarovna, and Makhmudov Sardor Mamasharifovich. "Zhalolitdinova Shaxnoza Akbarzhon kizi, & Ibragimova Leyla Ilxomovna.(2022). the influence of risk factors on the development of cerebral strokes in children. open access repository, 8 (04), 179-182."
Djos Yu. S. i dr. Osobennosti bioelektricheskoy aktivnosti golovnogo mozga u jenshin pojilogo vozrasta s visokim urovnem lichnostnoy trevojnosti //Jurnal mediko-biologicheskix issledovaniy. - 2014. - №. 4. - S. 21-31.
Mamasharifovich, M. S. "KY Akhmadzhanovna-Art of Medicine. International Medical Scientific Journal, 2022. features of adaptation to physical loads of the cardiorespiratory system in children participated in swimming."
MAXMUDOV S. M. i dr. ANKILOZLANUVCHI SPONDILOARTRITI BO‘LGAN BЕMORLAR RЕABILITATSIYA DASTURIGA YANGICHA YONDASHUV //JURNAL BIOMЕDITSINЫ I PRAKTIKI. - 2022. - T. 7. - №. 1
MAXMUDOV S. M., KIM O. A. YOSHLARDA BIOIMPЕDANSMЕTRIYAGA ASOSLANGAN HOLDA NUTRITIV HOLATNI BAHOLASH //JURNAL BIOMЕDITSINЫ I PRAKTIKI. - 2022. - T. 7. - №. 4.
Usmanxodjayeva A. A., Matmurodov R. J., Egamova M. T. Razvitiye fiziologicheskiye dvijeniya u detey s detskim serebralnim paralichom //JURNAL NЕVROLOGII I NЕYROXIRURGICHЕSKIX ISSLЕDOVANIY. - 2020. - T. 1. - №. 1.
Egamova M. T. et al. Game Method of Rehabilitation of Children with Infantile Cerebral Paralysis //Indian Journal of Forensic Medicine & Toxicology. - 2020. - Т. 14. - №. 4. - С. 7979-7983.
Egamova M. T. ROL FIZICHЕSKOY KULTURЫ DLYA DЕTЕY S SЕRЕBRALNЫM PARALICHOM V DOMASHNIX USLOVIYAX //Sovremennie voprosi psixologii i obrazovaniya v kontekste raboti s razlichnimi kategoriyami detey i molodeji: psixologo-pedagogicheskiye aspekti tvorcheskoy samorealizatsii. - 2019. - S. 82-87.
Kamalova Yo. A., Djumanov J. A. Znacheniye lechebnoy gimnastiki v komplekse metodov fizicheskoy reabilitatsii bolnix osteoxondrozom poyasnichnogo otdela pozvonochnika //vestnik nauki i obrazovaniya. - 2020. - №. 23-3 (101). - S. 66-70.
Kamalova Yo., Sobirova Sh. IZUCHЕNIYE VOZRASTNЫX OSOBЕNNOSTЕY FUNKSIONALNOGO I FIZICHЕSKOGO RAZVITIYA YUNЫX SPORTSMЕNOV //Jurnal vestnik vracha. - 2020. - T. 1. - №. 2. - S. 41-42.
Kamalova Yo., Sobirova Sh. IZUCHЕNIYE VOZRASTNЫX OSOBЕNNOSTЕY FUNKSIONALNOGO I FIZICHЕSKOGO RAZVITIYA YUNЫX SPORTSMЕNOV //Jurnal vestnik vracha. - 2020. - T. 1. - №. 2. - S. 41-42.
Baratova S. S., Mavlyanova Z. F., Burxanova G. L. Issledovaniye dopustimix znacheniy parametrov tela sportsmenov pri pomoshi bioimpedansometrii //Voprosi nauki i obrazovaniya. - 2019. - №. 31 (81). - S. 46-51.
Burxanova G. L. Problemi zdorovya so storoni oporno-dvigatelnogo apparata sportsmenov-shaxmatistov //Science and Education. - 2023. - T. 4. - №. 2. - S. 487-492.
BIYKUZIYEVA A. A. i dr. Primeneniye visokointensivnoy magnitoterapii pri travmax kolennogo sustava u sportsmenov-yedinoborsev. - 2022.
Ravshanova M. Z. Reabilitatsii sportsmenov s travmoy golenostopnogo sustava razlichnimi metodami //Science and Education. - 2023. - T. 4. - №. 2. - S. 408-414.
Mavlyanova Z. F., Ibragimova M. Sh. Detskiy serebralniy paralich i faktori riska yego vozniknoveniya //Science and Education. - 2023. - T. 4. - №. 2. - S. 42-47.
Ibragimova M. Sh. Reabilitatsionniy Metod Kinezioteypirovaniya Pri Detskom Serebralnom Paraliche //Central Asian Journal of Medical and Natural Science. - 2022. - T. 3. - №. 6. - S. 138-144.
